Erzincan’ın İliç ilçesi, Türkiye’nin önemli altın üretim merkezlerinden biri olan Çöpler Altın Madeni’nin 17 aydır kapalı kalmasının ağır ekonomik sonuçlarını yaşıyor. 13 Şubat 2024’te meydana gelen toprak kayması sonrası üretime ara verilen madende yaklaşık 4 bin kişinin doğrudan ve dolaylı istihdamı askıya alındı. İlçedeki ticaret durma noktasına gelirken, çok sayıda esnaf kepenk kapatma riskiyle karşı karşıya.

Ekonomik çarklar durdu

İliç’te 15 yıldır faaliyet gösteren ve Türkiye’nin altın üretiminin önemli kısmını karşılayan madenin kapanması, sadece Erzincan’ı değil, ülke ekonomisini de olumsuz etkiliyor. Madenin kapalı olduğu süreçte Türkiye’nin 1,4 milyar dolarlık milli gelir kaybı yaşadığı ifade ediliyor. Üretimin durmasıyla birlikte yaklaşık 3 bin 500 taşeron çalışan da belirsizliğe sürüklendi.

İşsizlik rakamları endişe veriyor

CHP Erzincan İl Başkanı Yalçın Tanrıverdi, Sağlık Bakanlığı tarafından açılan 67 kişilik temizlik kadrosuna 14 bin başvuru yapıldığını belirterek, bölgedeki işsizlik sorununun boyutunu gözler önüne serdi. İlçede madenden geçimini sağlayan binlerce aile şu an için çaresizlik içinde bekliyor.

Ticaret ve yatırım dondu

Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, “Maden açıkken burada ciddi bir ticaret döngüsü vardı. Üretim durduğunda o çark tamamen bozuldu” ifadeleriyle durumun ciddiyetini dile getirdi. Erzincan Ticaret Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu ise altın ithalatının cari açık üzerindeki etkisine dikkat çekerek, “Madenin üretimi durdu ama Türkiye’nin altına olan ihtiyacı devam ediyor. Güvenli üretim yeniden başlamalı” dedi.

Güvenlik testleri tamamlandı, çevresel risk yok

Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, maden alanında tüm güvenlik ve çevre testlerinin yapıldığını, herhangi bir çevresel risk bulunmadığını belirtti. Madenin kapalı tutulmasının ülkenin enerji ve madencilik açığını büyüteceğini vurgulayan Aksoy, “Sabırlı Vadisi’nde yaklaşık 210 milyon dolarlık rehabilitasyon yapıldı, su ve toprak numunelerinde kirlilik tespit edilmedi” dedi.

Aksoy ayrıca, madenin yeniden faaliyete geçmesi halinde Türkiye’de ilk kez sülfitli cevher zenginleştirme teknolojisinin devreye alınacağını, bu sistemin kapalı yapısıyla hem çevre dostu hem de iş güvenliği açısından daha ileri düzeyde olduğunu kaydetti.

Altın ithalatı cari açığı büyütüyor

Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verilerine göre 2024 yılında Türkiye’nin altın üretimi 32,2 ton seviyesinde kaldı. Ancak iç talep 153 tona ulaşırken, ithalat 123,8 ton olarak gerçekleşti. Altın ithalatı 2024 yılında yaklaşık 10 milyar dolarlık cari açık oluşturdu.

"Önlemler alınsın, üretim başlasın" çağrısı

CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, üretimin yeniden başlaması için çevre ve insan sağlığına dair tüm önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayarak, “Kapalı liç yöntemi yüzde 99 oranında güvenli. Emekçinin hakkı verilsin, üretim güvenli şekilde başlasın” dedi.

Sonuç: İlçe üretimle nefes alacak

İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nin yeniden faaliyete geçmesi, sadece istihdamı değil, bölge ekonomisinin tüm dinamiklerini canlandırabilecek bir adım olarak görülüyor. Üretim sürecinin çevresel ve iş güvenliği açısından gerekli denetim ve modern yöntemlerle yeniden başlaması, İliç’in ve Türkiye ekonomisinin geleceği açısından kritik önemde.